اطراف كازرون مملو است از گل هاي نرگس و نرگس زارهاي متعدد. گل هاي نرگس كازرون از طراوت و مرغوبيت خاصي برخوردار است كه گونه هاي متعددي همچون نرگس شش پر، شهلا و معمولي را شامل مي شود كه از ميان آنها نرگس شهلا به جهت داشتن زيبايي و بوي ويژه مشهور است. بخش اعظم نرگس زارهاي ۲۵ هكتاري كازرون در منطقه « جره » ، « بلبك » ، « سرمشهد» ، « فامور» كه همگي در بخش جره و بالاده و همچنين نرگس خشت در بخش خشت و كنارتخته قرار دارد.
اين گياه پيازدار با ارتفاع بين ۳۰ تا ۴۵ سانتي متر و با گل هاي ۳ تا ۸ تايي در فصل زمستان به گل مي نشيند حدود گل دهي نرگس هاي كازرون ۴۵ روز يعني از اوايل دي ماه تا اواسط بهمن ماه مي باشد. نرگس هاي كازرون به خاطر مرغوبيت زياد خواهان زيادي دارد و به شهرهاي اصفهان ، تهران، حاشيه هاي جنوبي خليج فارس و … صادر مي شود. اخيراً به همت اداره منابع طبيعي كازرون سطح زير كشت نرگس هاي كازرون به چهار برابر افزايش يافته و اميد مي رود كه با آغاز به كار تعاوني نرگس داران كازرون به توسعه كمي و كيفي بهتر و بيشتري بيانجامد.
كشور ما ايران يكي از مناطق خشك و كم آب جهان است و توجه به آب و آبياري و احداث قنوات و باغ ، از زمان هاي بسيار دور تا به حال مورد عنايت دولت ها بوده است. اين موضوع در مناطق جنوبي ايران بيشتر مورد نظر حكومت ها بوده تا با ساختن باغ ها و غرس درختان گوناگون ضمن ايجاد محيطي با صفا به توليد انواع گوناگون ميوه و سبزي اقدام كنند. فكر ايجاد باغ نظر كازرون از خواجه حسام الدين افشار فرزند خواجه حسين علي افشار حاكم كازرون بود وي در جمادي اول سال ۱۱۱۷ هجري قمري آب قناتي را در كازرون احداث و وقف كرد كه به خيرات مشهور شد. در وقف نامه آب خيرات آمده كه علاوه بر احداث قنات به ساخت مدرسه علوم ديني و احداث باغ نيز اقدام شود.
چندين سال بعد يكي ديگر از افراد خاندان افشار به نام خواجه علي قلي خان افشار در اجراي مفاد وقف نامه آب خيرات، باغي را احداث و آن را « نظر» ناميد.
دكتر باستاني پاريزي درباره وجه تسميه باغ نظرها چنين اظهار مي دارد: « گر چه مورخين اين باغها را به نام باني آنها مثلاً نظرعلي خان در كرمان، باغ نظر ناميده اند، اما عقيده بنده غير از اين است،اين باغها متعلق به افراد بخصوصي نبوده بلكه عموماً دولتي ، وسيع ، عمومي و محل ديدن و منظره و تماشا كردن و تفريح مردم و در واقع پارك شهر بوده است .
و شايد هم در اصل نام آن باغ نظرگاه بوده و كم كم به باغ نظر تقليل پيدا كرده است.
بهر حال باغ نظر كازرون باغي مصفا و دلگشا بوده كه بيشتر درختان آن را نارنج هاي بلند قامت و مقداري درخت هاي انار، خرما و بكرائي را تشكيل مي دهد. اين باغ هم اكنون به عنوان محل تفريح و پارك مورد استفاده مردم قرار مي گيرد.
۱– هر بار كه خود را با شخص ديگري مقايسه ميكنيد، بخشي از اعتماد به نفستان را از دست ميدهيد، به داراييهاي خود كه ديگران ندارند فكر كنيد و اين را باور كنيد كه يگانه هستيد. هميشه از برخي جنبههاي ظاهري خود قدرداني كنيد و خلق و خوي خود را بالا ببريد، در اين صورت، اعتماد به نفس شما افزايش مييابد و اين ديدگاه شما منعكس ميشود.
۲– به خبرهاي خوب دربارهي خودتان فكر كنيد، شما چيزهاي زيادي داريد كه خيليها نداند. بهترين تاثيري كه ميتوانيد بگذاريد، زماني است كه خودتان هستيد. بيشتر به چيزهايي كه داريد، نگاه و فكر كنيد تا به آنهايي كه نداريد.
۳– بخشش يكي از راههاي افزايش عزت نفس است.
۴– هرگز به پيشرفت خود شك نكنيد، حتي وقتي كه تاريكي شما را احاطه كرده است. بدانيد كه تمام عشق و حمايتي كه نياز داريد، در وجود شما خواهد بود.
۵– در مورد كاري كه بايد انجام دهيد، ترديد نكنيد، اقدام كنيد.
۶– به جاي پنهان كردن تفاوتهايتان، آنها را آشكار كنيد و نشان دهيد.
۷– امام علي (ع) ميفرمايند: ناتوانترين مردم، كسي است كه از بازسازي خويش عاجز باشد.
۸– افكارتان را تحت كنترل درآوريد، اجازه ندهيد در درونتان هيولاي زشت بدگماني و منفيبافي تمامي اعتماد به نفس شما را از بين ببرد.
۹– اگر همهي كارهايي را كه توانايي انجام آن را داريد، انجام دهيد، از خودتان شگفتزده ميشويد.
۱۰– سعي كنيد آن كاري را انجام دهيد كه ميخواهيد، سپس مودبانه، اما محكم، تمام درخواستهاي ديگر را نپذيريد.
۱۱– خود را سرزنش نكنيد، زيرا خودباوري را كاهش ميدهد. قبل از هر چيز خود را مشمول عفو قرار دهيد، بايد خود را از تصميمات غير عاقلانه و حرفهاي احمقانه گذشته تبرئه كنيد و خطاها و لغزشهاي گذشته خود را ببخشيد. كسي كه توانايي بخشيدن خود را ندارد، شب از بيخوابي رنج ميبرد و روز از ملالت وخستگي.
۱۲– هميشه يك عطر يا ادوكلن در كيف خود داشته باشيد، بوي خوش اعتماد به نفس شما را افزايش ميدهد.
به طور كلي در تعريف عطر ميتوان گفت كه عطر مجموعه اي از مواد خوشبو كننده بعلاوه يك حلال مناسب است اجزاي اصلي يك عطر را ۱- حلال يا حامل ۲- مواد تثبيت كننده ۳- عناصر خوشبو تشكيل ميدهند .
حاملها يا حلال :از حلالهاي جديد و پركار امروزي براي نگهداري مواد معطر مخلوط اتيل الكل بسيار خالص به همراه مقدار كم يا زياد آب است . ميزان آب بر طبق انحلال پذيري روغنهاي مورد استفاده تعيين ميشود . حلال مذكور بدليل فراريت بالايي كه دارد پخش بويي را كه حمل ميكند آسان ميسازد و ضمن آنكه تاثير سوئي هم بر پوست و همچنين واكنش خاصي با مواد حل شونده ندارد . اما قبل از هر چيز بايد بوي الكل از بين برود كه براي اينكار از مواد برطرف كننده بو يا پيش تثبيت كننده استفاده ميشود از موادي كه چنين كاري را انجام ميدهند ميتوان به صمغ بنزويين و يا ديگر تثبيت كننده هاي رزيني اشاره كرد كه اين مواد به الكل اضافه ميشوند و بعد از مدت يك يا دو هفته الكل تقريبا بي بو بدست مي آيد ، بوي خام طبيعي آن با رزين خنثي ميشود .
تثبيت كننده ها : به طور كلي در يك محلول حاوي مواد معطر و فرار ، جزئي كه فراريت
بالاتري دارد اول تبخير ميشود ، و از آنجايي كه مجموعه مواد مختلف ايجاد بوي معطر ميكنند بايد بر اين اشكال غلبه كرد براي همين از يك تثبيت كننده استفاده ميكنند ، ماده ايكه فراريت پايين تر از روغنهاي عطري دارند و سرعت تبخير اجزاي تشكيل دهنده و معطر را كند و يكسان ميكنند .
از انواع تثبيت كننده ها ميتوان به ۱- ترشحات حيواني نظير مشك و عنبر و … ۲- محصولات رزيني كه بر اثر آسيب ديدگي و يا بطور طبيعي از گياهان خاصي ترشح ميشوند مانند:بنزويين و صمغ يا ترپنها ۳-روغنهاي اسانسي كه هم بوي خوش و هم نقطه جوش بالاتر از حد متعارف {۲۸۵-۲۹۰درجه سلسيوس}دارند مانند مرموك و صندل و ….۴-مواد تثبيت كننده سنتزي : برخي از استرهاي نسبتا بي بو با نقطه جوش بالا مانند گيسريل دي استات نقطه جوش ۲۵۹درجه سلسيوس و اتيل فتالات با نقطه جوش ۲۹۵ درجه بنزيل بنزوات با نقطه جوش ۳۲۳ درجه سلسيوس و همچنين مواد كه بوي خاصي دارند و پس از اضافه شدن به مجموعه مواد معطر بوي خود را منتقل ميكنند مانند : آميل بنزوات ، استوفنون، استرهاي الكلي سيناميك ، استر هاي اسيدي سيناميك و….
در ادامه مبحث عطرها اين بار به بررسي مواد خوشبوي موجود در عطر مي پردازيم : به طور كلي مواد خوشبوي موجود در عطرها به موارد زير تقسيم ميشوند : ۱- روغن اسانسي ۲- مواد مستقل ۳- مواد شيميايي سنتزي يا نيم سنتزي
روغنهاي اسانسي :در حقيقت از نوع روغنهاي خوشبوي فرار با منشاء گياهي هستند . البته بايد ميان روغنهاي بدست آمده از عطرگيري با روغنهاي جاذب يا استخراج توسط حلال و روغنهاي اسانسي بازيابي شده توسط تقطير تفاوت قائل شد . در روغنهاي حاصل از تقطير ممكن است اجزاي سازنده غير فرار و اجزايي كه بدليل تقطير از بين رفته اند را نداشته باشد ، به طور كلي ميشود گفت در عمل تقطير ما قسمتي از مواد مورد نياز مان را از دست ميدهيم بعنوان مثال : گل محمدي كه فنيل الكل در بخش آبي محصول تقطير از بين ميرود و يا عصاره بهار نارنج كه روغن تقطير شده بخش بسيار كوچكي از متيل آنترانيلات است در حالي كه روغن استخراج شده ممكن است حدود يك ششم اين جزء سازنده را داشته باشد . روغنهاي اسانسي در اصل در آب نامحلول و در حلالهاي آبي محلول هستند ، همانطور كه در مورد گلاب و عصاره بهار نارنج ديده ميشود مقدار كافي روغن ممكن است در آب حل شود و بوي تندي به محلول بدهند . اين روغنهاي به قدر كافي فرار هستند كه در بيشتر مواد هنگام تقطير تغيير نميكنند و همچنين با بخار آب فرار هستند و رنگشان از بي رنگ تا زرد يا قهوه اي است يك روغن اسانسي معمولا مخلوطي از تركيبات است . تركيباتي را كه در روغنهاي اسانسي بوجود ميآيند ميتوان بصورت زير دسته بندي كرد :
استرها : عمدتا بنزوييك ؛استيك ؛ سالسيليك ؛ و سيناميك اسيدها . الكلها : منتول و بورنئول و.. . آلدهيدها : بنزآلدهيد ؛ سينامالدهيد ؛ سيترال ، اسيدها : بنزوييك ؛ سيناميك ؛ ايزووالريك در حالت آزاد . فنولها: تيمول ؛ اوژنول ، كارواكرول . كتونها : كارون ؛ منتون؛ ايرون ؛كامفور و…لاكتونها: كومارين و.. ترپنها : كامفئين ؛ پينن ؛ ليمونن؛ سدرين ؛ فلاندرين وهيدروكربنها : سيمين ؛ استيرن ؛ فنيل اتيلن
در گياهان زنده روغنهاي اسانسي احتمالا در متابوليسم يا حفاظت در برابر دشمن دخالت دارند ، هر بخش از گياهان يا تمام بخشها ممكن است حاوي روغن باشند ، روغنهاي اسانسي در غنچه ها ؛ گلها ؛ برگها ؛ پوست ؛ ساقه ؛ ميوه ؛ تخمها ؛ چوب ؛ريشه ها و ساقه هاي زير زميني و در برخي از درختان در ترشح صمغ روغني يافت ميشود . روغنهاي فرار را ميتوان از گياهان با روشهاي گوناگوني بدست آورد كه عبارتند از : فشردن ؛ تقطير ؛ استخراج با حلالهاي فرار ؛ روغن هاي جاذب و خيساندن ، لازم به ذكر است كه استخراج با حلالهاي فرار يك روش جديد است كه ميتواند جايگزين روشهاي ديگر شود اما از تقطير گرانتر است ، بيشتر روغنها معمولا بوسيله تقطير با بخار آب بدست مي آيند . اما در برخي از روغنها دما اثر معكوسي دارد مثل روغن مركبات كه با فشردن پوست آنها روي اسفنج بدست ميآيند، روغني كه به اسفنج منتقل ميشود در مراحل بعدي با فشردن اسفنج جمع مي گردد . در برخي ازگلها بوسيله تقطير روغني بدست نمي آيد يا روغن آنها در اثر تقطير تخريب ميشود براي همين از روشهاي ديگري استفاده ميشود . از بين روشها ي ذكر شده به توضيح مختصر تقطير با بخار آب مي پردازيم .
تقطير با بخار آب: گلها و گياهان داراي برگ باريك داخل دستگاه تقطير ريخته ميشوند ، برگها وريشه هاي آبدار و ساقه هاي كوچكتر بايد به ذرات كوچكي تبديل شوند ؛ مواد خشك پودر ميشوند ؛ چوبها و ريشه هاي سفت به قطعات كوچكي خرد ميشوند ؛ انگور در حالت طبيعي به دستگاه خورانده ميشود چون گرماي تقطير به سرعت فشار كافي براي شكافتن پوسته بيروني آنها فراهم ميكند ، تقطير معمولا در فشار جو انجام ميشود مگر اينكه اجزاي روغن هيدروليز شوند در آن صورت بهتر است كه در خلا انجام شود ، در بيشتر موارد تقطير به روش سنتي انجام ميشود ، مانند گلاب گيري كه البته كارايي اين روشها پايين است و روغن با مواد ديگري همانند آكرولئين ؛ تري متيل آمين و مواد كرزوت آلوده ميشود . روش هم بدين صورت است كه از بشكه هاي روغن يا ديگهاي مسي مجهز به لوله هاي چگالنده هستند كه از ميان حمام آبي ميگذرند . مواد و آب به درون دستگاه تقطير ريخته ميشود و يك آتش مستقيم از موادي كه از تقطير پيش برجا مانده در زير دستگاه روشن ميشود .بدين ترتيب با عمل تقطير روغن گيري انجام ميشود